Willen wij werken in het land van de Commissie Borstlap? * JENS

Vandaag, 23 januari 2020, maakt de Commissie Regulering van Werk (hierna: “CRvW”), ook wel de Commissie Borstlap genoemd, haar eindrapport openbaar. De titel van dit rapport luidt: “In wat voor land willen wij werken?” De Commissie heeft evident niet de vragen gesteld: in welk land willen wij ondernemen en wie gaan al die banen creëren?

Mijn eerste indruk

Laat ik voorop stellen dat ik het rapport van de CRvW heb gelezen met mijn juridische blik. In dit geval geen nadeel want de CRvW lijkt de onderliggende problematiek ook met name vanuit een juridisch perspectief te willen oplossen. En daar schuurt het dan ook al direct. Ik mis de input vanuit andere disciplines zoals bijvoorbeeld van arbeidspsychologen en deskundigen die verstand hebben van robotisering. De economen die wel meegedacht en geschreven hebben aan dit rapport slaan volgens mij op een cruciaal punt de plank volledig mis. Ik licht dat hieronder nog toe.

Laat ik beginnen met positief nieuws! De vier uitgangspunten/doelen van het rapport (wendbaarheid, duidelijkheid, weerbaarheid en wederkerigheid), daar kan toch niemand op tegen zijn?! De doelen van het plan, die kan ik dus alleen maar toejuichen. So far, so good.

Wordt er ingezoomd op het rapport dan blijkt echter dat een deel van de uitwerking, dus van hoe die vier doelen dan ingevuld en bereikt zouden moeten worden, juist haaks lijken te staan op de te bereiken mooie doelen. Alsof men weinig geleerd heeft in de afgelopen decennia. De introductie van het rapport van de CRvW lijkt te suggereren dat er baanbrekende aanbevelingen zullen volgen maar dat valt vervolgens tegen.

Voor wie hoopte op de introductie van (denken over) een basisinkomen kan ik melden dat nergens in de 91 pagina’s daarover wordt gerept; dus ook niet als idee of mogelijkheid om door het Ministerie van SZW te laten onderzoeken.

En voor degenen die een kleine of middelgrote onderneming leiden (het leeuwendeel van de ondernemers in Nederland dus), of degene die zzp of dga is, luidt de boodschap: het ondernemersklimaat wordt nog vele malen guurder dan het nu al is. En oja, of u wel even nog meer banen allemaal wil creëren! Dat dan wel.

Bij de presentatie van het Rapport van de CRvW schuiven vandaag mede aan: Shell, Phillips, en Randstad. Deze grote “jongens” en de grote oude polderpartijen (FNV, CNV, VNO-NCW) lijken nog steeds voor alle (modern) werkenden alles te willen bepalen. MKB, zzp, en dga’s hebben het nakijken.

De recentere ontwikkelingen die de CRvW signaleert, worden in het rapport ook weer terug geduwd in het hok van werkgevers & werknemers. Een voorbeeld; op pagina 75 van het rapport wordt melding gemaakt van de digitale bemiddelingsplatformen. Ik citeer:

De verwachting is dat deze wijze van bemiddeling de komende jaren in omvang zal toenemen, met name waar het gaan om de bemiddeling tussen werkenden en particulieren. In deze situatie stelt de Commissie voor de bemiddelaar medeverantwoordelijk te maken voor de afdrachten van (loon)belasting en/ of premies waar het gaat om bemiddeling van werknemers; dus daar waar de bemiddeling leidt tot de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst. Zo ontstaat niet alleen meer zicht op het nu nog vooral zwarte circuit rondom werk voor particulieren, maar wordt ook bevorderd dat digitale platformen niet alleen voordelen genieten maar ook verplichtingen krijgen in relatie met de arbeid die na hun bemiddeling wordt verricht.

Allemaal mooi die prikbordfunctie maar het moet volgens de CRvW wel leuk blijven dus naast de lusten (inkomsten vanwege gebruik van het aangeboden prikbord) moet het digitale prikbord bedrijf voortaan ook maar de lasten gaan dragen (-> medeverantwoordelijk gaan zijn voor de afdrachten) aldus de CRvW. Zo worden er weer meer regels gecreëerd en worden nieuwe technologische ontwikkelingen en initiatieven geremd.

De zzp’ers, payroll bedrijven en detacheerders komen er al helemaal bekaaid vanaf. Het rapport van CRvW wekt in eerste instantie de indruk dat men heilige huisjes omver wil gooien om mooie nieuwe toekomstbestendige huizen te bouwen. Helaas keuzevrijheid blijkt niet een term te zijn die over tafel is gegaan bij de CRvW, want na doorlezing van het rapport blijkt dat men met name wil dat iedere werkende in dezelfde VINEX-woning gaat wonen. Wil je in een hutje op de hei of in een grachtenpand of in een maisonnette wonen: forget it!

Het uitgangspunt van CRvW ten aanzien van zzp’ers is letterlijk: “je bent in loondienst, tenzij”, of zoals de aap op pagina 70 van het rapport uit de mouw komt:

“Werknemer, tenzij

Ook in de bovengenoemde nieuwe afbakening blijft handhaving van cruciaal belang misbruik van verschillen tussen de beide contractvormen, en dus schijnzelfstandigheid, tegen te gaan. De Commissie is in dat verband voorstander van een “werknemer, tenzij”-benadering. Wanneer de arbeid persoonlijk en tegen beloning wordt verricht, is sprake van een werknemer tenzij door de werkgevenden (opdrachtgever) kan worden aangetoond dat de werkende een zelfstandige betreft. De bewijslast wordt dan in feite omgedraaid in vergelijking met de huidige situatie. “

Al in een vroeg stadium van het rapport worden er ook beweringen gedaan over alle 1,3 miljoen zzp’ers die niet onderbouwd worden. Zo staat al in de introductie dat lang niet altijd de inhoud van het werk de contract en werkvorm bepaalt maar de geldende fiscale regels. Waar blijkt dit uit? Waar is deze stelling op gestoeld? Ik ken geen enkele zzp’er die vanwege fiscale regels dat is geworden. Ik ken wel zzp’ers die dat zijn geworden na stimulans vanuit de overheid. En zo staat het rapport vol met in mijn optiek boute aannames en suggestieve stellingen.

De CRvW is duidelijk over het punt van beoordeling of sprake is van een dienstverband of zzp’schap; de verandering die volgens CRvW moet gaan plaats vinden is dat hoe het werk uitgevoerd wordt centraal komt te staan en dat dus de contractvorm of de wil van de partijen niet langer relevant meer is. De gezagsverhouding moet verduidelijkt en gemoderniseerd worden en gekeken moet worden naar het feitelijk werk om te bepalen of iemand zelfstandig is of in loondienst werkt. Bepalend dient te zijn hoe de arbeid feitelijk wordt uitgevoerd. De CRvW doet over de uitwerking van dit overigens geen verdere uitspraken of aanwijzingen maar verwijst naar het beleid dat door de Belastingdienst inmiddels is uitgewerkt.

Daarnaast wil de CRvW “oneigenlijk gebruik van driehoeksverhoudingen tegen gaan”. Hieronder wordt verstaan pay-rolling, contracting, detachering, uitzending elk werk waarbij de contractuele werkgever een andere partij is dan de eigenaar of exploitant van de onderneming waarin het werk wordt verricht. Dit betekent volgens CRvW dat in beginsel de feitelijke leidinggevende van de werknemer ook juridisch de werkgever zal moeten zijn. Ook wordt op die manier concurrentie op de loonkosten voorkomen. Hiermee miskent overigens CRvW dat regelmatig het inhuren van arbeidskrachten veel duurder is dan ze in dienst te nemen. De loonkosten zijn doorgaans bij uitzending en detachering hoger dan wanneer mensen rechtstreeks in dienst worden genomen. Dit vind ik echter niet terug in het rapport CRvW. Ook miskent de CRvW dat eerdere maatregelen, zoals de regels in de Wet Arbeidsmarkt in Balans het uitzendwerk wèl duurder hebben gemaakt, maar dat de uitzendkracht géén cent meer betaald heeft gekregen! Zorg dan op zijn minst dat de werkende er op vooruit gaat als je maatregelen neemt.

Naast zzp’er-schap en loondienstverband zou – als het aan de CRvW ligt – alleen nog werken via een uitzendconstructie mogelijk moeten mits sprake is van tijdelijk werk. Degene die feitelijk leiding geeft en waar gewerkt wordt, die is dan gewoon de werkgever. Allerlei andere constructies (zoals contracting, detachering en payrolling) zouden dan dus niet meer mogelijk moeten zijn aldus de CRvW. Voor de uitzendconstructie geldt tevens dat er geen afwijkende CAO (ABU/NBBU) meer kan/mag gelden maar gewoon de arbeidsrechtelijke bepalingen qua contracten, ketenregeling, ontslag, et cetera.

Daarnaast wil de CRvW dat de rechten van werkenden duidelijker worden en beter te handhaven door bevoegde instanties. In dit kader wordt voorgesteld een laagdrempelige loket in te voeren om rechten te kennen en op te eisen bestaande uit de Arbeidsombudsman. Mijn eerste gedachte is: welke en hoeveel zaken gaat deze arbeidsombudsman dan behappen? Wat schieten we op met een derde instantie naast het UWV en de (kanton)rechter? Waarom wel een Arbeidsombudsman (extra overheid) optuigen als derde instantie maar de sociale advocatuur afbreken?

Een andere pijler van het rapport van CRvW is investeren in kennisopbouw en opleiding. Goed idee! De CRvW constateert voor alle werkenden een hiaat in de kennisopbouw en c dat we onvoldoende beschermd zijn tegen het risico van kennisveroudering en dat daarom alle werkenden moeten kunnen terugvallen op een fundament waardoor er een basiszekerheid wordt geboden qua kennisontwikkeling. Ieder in Nederland zou vanaf geboorte volgens de CRvW een opleidings/ontwikkelbudget moeten krijgen welke ook gedurende een leven door werkgevers/opdrachtgevers aangevuld moet worden. Op zich een mooi idee alleen gelet op de andere voorstellen van de CRvW om de inkomensbelasting te laten afnemen e.d. vraag ik me dan wel af: hoe gaat dit – naast instelling Arbeidsombudsman, werkhubs/loopbaanwinkel – gefinancierd gaan worden? Heeft iemand ook de plannen qua haalbaarheid doorgerekend? Daarnaast meen ik dat de niet de werkgever/opdrachtgever of overheid een (al te grote) vinger in de pap dient te hebben bij waar de werkenden zijn ontwikkelbudget aan besteedt. Werkgevers zullen doorgaans uitgaan van wat voor hen dienstbaar is en niet zo snel het belang van de werkende om “employabel” ook elders te zijn voorop stellen. En de overheid die dwingend bepaalt welke opleiding jij met jouw ontwikkelbudget als werkende moet gaan volgen moeten wij als niet-Stalinistisch land ook niet willen.

Volgens de CRvW zorgt de Europese arbeidsmarkt ook voor een ruim aanbod van werkenden die bereid zijn in Nederland ‘relatief goedkoop werk te verrichten’. Het gaat dan vaak om een besparing op de bescherming van werkenden door het omzeilen van kostenverhogende arbeidsvoorwaarden zoals aanvullend pensioen en de volks- en werknemersverzekering, aldus de CRvW. Nergens echter wordt dit onderbouwd of wordt bijvoorbeeld gekeken of het niet zo is dat deze uit de Europa afkomstige werknemers werk verrichten waar de gemiddelde Nederlander niet toe bereid is dit werk te verrichten (tegen het aangeboden loon), zoals de aspergesteker of de vrachtmedewerker op Schiphol.

De voorliefde van de CRvW voor het verrichten van vast werk in loondienstverband blijkt ook uit de door haar gehanteerde definitie van flexibel werk. Alleen een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd met een vaste arbeidsduur en een rechtstreekse band tussen werkgever en werknemer valt onder niet onder de definitie.

Pijnlijk wordt het daar waar de CRvW mensen met een vast contract in loondienst “insiders” noemt en alle andere werkenden als “outsiders” wegzet. De toon is dan inmiddels wel aardig gezet. Op een zeer eenvoudige wijze concludeert de CRvW dat van de flexibele contracten de meeste vaak minder tevreden zijn over hun werk en in de meeste gevallen 80-100% een liever een vast contract zouden hebben. Maar waarom? Willen zij vaak niet liever een vast contract vanwege het kunnen verkrijgen van een hypotheek? Nogal een relevante vraag maar die wordt helaas nergens gesteld laat staan beantwoord.

Er zijn ook momenten waarop ik de CRvW helemaal niet meer kan volgen in haar redenering zoals op de pagina’s 39 en 40 van het rapport:

“Zelfstandig ondernemers (IB-ondernemers) worden geacht zelf de inkomensgevolgen van bijvoorbeeld ziekte, arbeidsongeschiktheid, leegloop, vakantie en pensioen te dragen door deze in de tarieven te verdisconteren. Tegelijkertijd hebben zij onder voorwaarden, anders dan werknemers, wel recht op fiscale ondernemersfaciliteiten zoals de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling. Deze verschillen in bescherming en behandeling van werkenden leiden tot kostenverschillen (zie hierna paragraaf 3.5). Het mogelijke kostenvoordeel dat te behalen is door werkenden te kwalificeren als zelfstandige zet forse druk op de kwalificatievraag. Afhankelijk van de precieze omstandigheden kunnen immers zowel de werkgevende als de werkende (flinke) financiële voordelen behalen door een arbeidsrelatie voor te spiegelen als opdrachtgever-opdrachtnemer relatie. Dit kan ook tot gevolg hebben dat (het niet verzekerd zijn tegen sociale) risico’s afgewenteld kan worden op het collectief.”

Niet alleen zzp’ers heeft de CRvW op de korrel. Ook MKB/dga’s zijn wat de CRvW straks flink de klos. De CRvW wil streven naar uniforme belasting van verschillende juridische vormen van arbeid. De CRvW is van oordeel dat het verder terugdringen van de verschillen op (korte) termijn nodig is. Dit wordt bereikt door beleid te richten op (meer) gelijke effectieve tarieven voor arbeidsinkomsten over het gehele inkomensspectrum voor de verschillende fiscale regimes. In dat kader ligt het volgens de CRvW voor de hand om:

i. de huidige ondernemersfaciliteiten (inclusief de mkb-winstvrijstelling) volgens een herkenbaar tijdpad spoedig af te bouwen;
ii. voor de dga (zijn aandeel in) de winst van de vennootschap onmiddellijk te belasten, zo veel mogelijk als arbeidsinkomen; en iii. fiscale faciliteiten voor ondernemers (incl. dga’s) te richten op het in de onderneming aangewende kapitaal in de vorm van een vermogens- of een (algemene) investeringsaftrek.

Kortom, ben je dga van een klein of middelgroot bedrijf, dan wordt je vriendelijk bedankt voor het creëren van banen (werkgelegenheid) maar enig fiscaal extraatje wordt je ontnomen. Tegelijk kan je als dga nimmer aanspraak maken op een WW-uitkering. Als dga draag je dan dus wel de lasten maar heb je straks geen lusten meer als het aan de CRvW ligt. Overigens is dit grotendeels al de realiteit van de dag.

Werkelijk tenenkrommend vind ik de volgende tekst op pagina 80 van het CRvW-rapport:

“De Commissie beoogt hiermee dat arbeidsinkomsten op uniforme wijze worden belast. Dit neemt niet weg dat ondernemerschap van belang is en blijft voor onze economie. Het stimuleren van ondernemerschap blijft daarom ook belang houden. Een aantal van de huidige generieke fiscale faciliteiten voor zelfstandigen verstoren echter de uniformiteit van belasting op arbeid en creëren daarmee druk op de juridische vorm waarin arbeid wordt verricht. Dit doet onrecht aan de waarden van werk. Dit kan worden voorkomen door fiscale faciliteiten van ondernemers te richten op een wezenlijk onderscheidend element van ondernemen, het gebruik van kapitaal.”

Eerst pak je alle fiscale compensaties van zzp’ers en MKB af – terwijl tegelijk bij Shells’en Unilevers en buitenlandse ondernemingen de voordelen en het geld tegen de plinten klotst – om vervolgens als CRvW wel te stellen dat het ondernemerschap van belang is en blijft voor onze economie. Kon echt niemand de CRvW vertellen dat het MKB de banenmotor vormt van Nederland? Zonder MKB-ondernemers echoot de schaarste vanuit de schatkist omhoog.

Naast voornoemde punten (de arbeidsombudsman, de loopbaanwinkel/werkhubs en het ontwikkelbudget vanaf geboorte) doet de CRvW nog meer aanbevelingen zoals hulp en persoonlijke begeleiding voor uitkeringsgerechtigden en stelt de CRvW dit alles via arbeids- en sociaal verzekeringsrechtelijke wetgeving te willen integreren.

Samenvattend heb ik de indruk – vergeef mij mijn pessimistische kijk in deze – dat de CRvW ge-‘cherry picked’ heeft uit diverse rapporten en cijfers om tot de door haar gewenste uitkomst te komen: het dienstverband is de heilige graal. Prima, maar zeg dat dan. Want baanbrekend is het dan niet zolang je het niet hebt over bijvoorbeeld een basisinkomen en je als Commissie de keuzevrijheid niet meeneemt in je rapport als ook de vrijheid van ondernemen wil ondermijnen.

Mijn puntsgewijze reactie op de concrete aanbevelingen van de CRvW

Hieronder een overzicht/samenvatting van de concrete aanbevelingen van de CRvW met mijn primaire reactie. Let wel, ik doe dit zo snel even met en uit mijn eigen hoofd; ik besta niet uit tien wijze koppen zoals de Commissie Borstlap en ik heb evenmin zoals de Commissie met meer dan honderd deskundige partijen een jaar lang gesproken over de totstandkoming van dit rapport en de aanbevelingen. Dit zijn dus mijn eerste gedachtes en suggesties en ik heb zeer zeker niet de (volledige) waarheid in pacht:

Interne wendbaarheid binnen het arbeidsrecht wordt vergroot:

Maak het voor werkgevers eenvoudiger functie, arbeidsplaats en werktijd van werknemers aan te passen wegens bedrijfseconomische omstandigheden, als spiegelbeeld van de rechten die werknemers hebben op grond van de Wet flexibel werken.

Leuk idee, maar qua uitvoerbaarheid zet ik vraagtekens. Alleen het afspiegelen van te reduceren werkuren over meerdere werknemers (?) voor de praktijk zal – vrees ik – al een hele kluif zijn.

Civiele loondoorbetaling wordt teruggebracht naar een jaar. Voor re-integratie buiten het eigen bedrijf kan publiek-private samenwerking kleine werkgevers ontlasten en helpen bij effectieve arbeidsbemiddeling.

Zeer goed idee; momenteel is het een bijna niet te dragen last voor veel werkgevers ook vanwege het te kort aan bedrijfsartsen en verzekeringsartsen bij het UWV. We zijn ook doorgeslagen in het idee dat een werkgever iemand die ziek is wel ‘even sneller aan het werk krijgt’.

Introduceer de mogelijkheid van een deeltijdontslag tot een bepaald percentage van de werktijd wegens bedrijfseconomische omstandigheden (eventueel met een rol voor de ondernemingsraad). Werknemer moet aanbod werkgever accepteren, tenzij aan de kant van werknemer sprake is van zwaarwegende belangen.

Goed idee.

Bij persoonlijke gronden voor de beëindiging van de arbeidsovereenkomst ontbindt de rechter altijd; op het ontbreken van een redelijke grond staat een financiële sanctie.

Goed idee met evenwel – wat mij betreft – de uitzondering dat als er echt helemaal geen zaak is en bijvoorbeeld ook geen mediation is geweest en werknemer wil blijven werken, er toch geen ontbinding plaats vindt. Daarnaast: bouw de billijke vergoeding om tot een soort van maatwerk- c.q. kantonrechtersformule die geldt voor gevallen waarin er geen gegronde reden was/is om tot ontslag te komen.

Overigens ben ik het met de CRvW volledig eens dat de preventieve ontslagtoets gehandhaafd moet blijven (en niet dus afgeschaft moet worden zoals het Rapport De Toekomst van Werk voorstelt).

Concurrentiebeding bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is enkel toegestaan bij zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.

Goed idee.

Financiële prikkels rondom externe flex verdwijnen:

Fiscale gelijke behandeling van arbeid voor alle werkenden (werknemers en zelfstandigen).

Zie hiervoor. Het is geen gelijk werk, de risico’s zijn niet gelijk dus een volstrekt gelijke behandeling is ridicuul.

Afbouwen fiscale regelingen voor zelfstandigen; verander fiscale faciliteiten voor zelfstandigen (zelfstandig ib ondernemers en dga’s) door deze te richten op het in de onderneming aangewende kapitaal in de vorm van een vermogens- of een (algemene) investeringsaftrek.

Onzinnig, zie hiervoor. Dit is ondernemerschap de nek omdraaien. Waarom zou je nog banen gaan creëren als in loondienst gaan net zoveel oplevert? Iedereen dan maar in loondienst. Wie creëert dan de banen? De overheid?

Zorg via premiedifferentiatie in werknemersverzekeringen dat de kosten van flexibel werk niet afgewenteld kunnen worden op het collectief. Voorkom ongewenste cumulatie van beprijzing.

Is toch al het geval? Overigens is het “straffen van flexibiliteit” echt niet altijd nodig of op zijn plaats. Sommige ondernemingen kunnen er helemaal niets aan doen dat zij aangewezen zijn om met flexibele arbeidskrachten te werken, vanwege bijvoorbeeld seizoensgebonden redenen.

Hoger (wettelijk minimum) loon voor werknemers die werken op basis van een flexibele arbeidsovereenkomst (naar duur, urenomvang of anderszins).

Goed plan.

Wat mij betreft hoog je je het standaard minimumloon met 30% op! Laat op die wijze arbeid weer wat waard zijn.

Switchen tussen contractvormen wordt eenvoudiger:

Verplichte verzekeringen voor alle werkenden tegen grote inkomensrisico’s (zie voor de uitwerking onder weerbaarheid).

Goed plan, in lijn met hetgeen de Werkvereniging al lange tijd roept, mits er een ‘opt out’ voor zzp’ers komt die al lang, vanwege jarenlang falend overheidsbeleid, zelf wat geregeld hebt. Als zzp’ers zelf al in bijvoorbeeld een broodfonds zitten of hun huis hebben afgelost en kapitaal heb gespaard, dan kan je ze nu niet verplichten alsnog mee te betalen aan een product waar je als overheid uitermate laat mee komt en waar die betreffende zzp’er niets aan zal hebben.

Externe flex binnen het arbeidsrecht wordt teruggedrongen:

Driehoeksverhoudingen zijn toegestaan waar zij toegevoegde waarde hebben (zie voor de uitwerking onder duidelijkheid).

Dit komt op mij over als een fikse beteugeling van de markt. Hoe gaat de overheid dit oplossen, zijnde groot-inlener van flexkrachten?

Oproepcontracten zijn enkel toegestaan met minimaal een kwartaalurennorm.

Kan werken maar ik ken bedrijven waar dit zeker een probleem wordt vanwege enorme fluctuatie in aanbod van werk.

Loonuitsluitingsbedingen zijn niet langer mogelijk.

Behoudens overmacht.

Ketenregeling wordt teruggebracht naar twee jaar (uitzonderingen mogelijk).

Stelletje jojo’s. We zijn van 3 jaar naar 2 jaar gegaan (in 2015) en daarna weer naar 3 jaar (2020) en nu weer naar 2 jaar? Make up your mind darlings.

Ordening van contractvormen:

Drie rijbanen: er zijn zelfstandigen, werknemers met een contract voor (on)bepaalde tijd en werknemers die op uitzendbasis tijdelijk werk verrichten dat qua duur en omvang van tevoren niet of moeilijk te overzien is. Vluchtroutes worden bestreden en afgesloten.

Hier spreekt wat mij betreft het wantrouwen van de oude systeemdenkers. Het dichttimmeren ‘an sich’ heeft nog nooit ondernemers belemmerd om nieuwe (vlucht)routes te bedenken! Ga eens een systeem bedenken dat zo goed en degelijk is, dat je je niet hoeft zorgen te maken over dat de markt vluchtroutes gaat bedenken. Een systeem en wetgeving die werkelijk in balans zijn, zullen namelijk vele malen minder snel tot allerlei uitwassen leiden.

Heldere en eerlijke afbakening tussen werknemers en zelfstandigen

Aansluiting bij het Europees werknemersbegrip; bij de kwalificatie van de overeenkomst is de feitelijke situatie doorslaggevend.

Dit hangt volledig af van de verdere uitwerking van het onderscheid tussen arbeidsovereenkomst en opdrachtovereenkomst. Alle 1,3 miljoen zzp’ers op één hoop gooien lijkt mij niet de oplosing.

Het gezagscriterium in artikel 7:610 van het BW (de definitie van de arbeidsovereenkomst) wordt eigentijds uitgelegd (meer nadruk op inbedding in organisatie en aard werkzaamheden). Dit wordt verduidelijkt in wetgeving.

Dit is niet helder nog en moet concreter worden. Er zijn zat echte (geen schijn) zzp’ers die overigens voor het uitvoeren van een opdracht zich even in de organisatie (moeten) begeven. Is dat ingebed zijn? Moeten die in het keurslijf?

Werknemer, tenzij-benadering heeft bij de kwalificatie de voorkeur maar vanwege Europese belemmeringen niet zonder meer door te voeren; overleg met Brussel is vereist.

Excusez le mots maar dit getuigt toch van een jaren ’70 benadering? Pak de onderkant van de markt, de schijnconstructies aan, maar waarom moet ten aanzien van een groot deel van de beroepsbevolking, te weten honderdduizenden modern werkenden, weer geprobeerd worden er een dienstverband van te maken als zij zelf dat niet willen? Alle 1,3 miljoen zzp’ers op één hoop gooien getuigt wederom van vastgeroest denken.

Driehoeksverhoudingen zijn toegestaan waar die toegevoegde waarde hebben:

Uitzendconstructie vereist een allocatiefunctie (uitzendbureau) en tijdelijkheid (uitzendopdracht).

Ik vraag me af of dit werkbaar gaat zijn. Denk bijvoorbeeld aan al die vakkenvullers et cetera die werken als zakcent erbij doen.

Uitzendbeding blijft mogelijk voor 26 weken maar opzegverboden gelden wel.

Zie hiervoor. Er zijn branches en bedrijven die meer flexibiliteit behoeven.

Uitzendkrachten krijgen vanaf dag één recht op arbeidsvoorwaarden gelijk aan werknemers bij de inlener.

Is nu al zo onder de Waadi tenzij de uitzendCao er van afwijkt. Ga de Waadi eens handhaven Ministerie van SZW!

Mogelijkheden tot uitbreiding ketenregeling bij uitzending komen te vervallen.

Zie hiervoor. Er kunnen branches en bedrijven zijn die meer flexibiliteit behoeven.

Bemiddelaar (dus geen uitzendbureau) wordt gelijkgesteld met werkgever voor betaling belastingen en premies, mits de betaling via de bemiddelaar loopt.

Zie hiervoor.

Voorkom dat het verlichte ontslagregime voor uitzending oneigenlijk gebruikt wordt, en ga na hoe een goede naleving van civiele en publiekrechtelijke regels door uitzendwerkgevers geborgd kan worden.

Zie hiervoor en ga ook eens al jaren bestaande wetgeving handhaven.

Leven lang ontwikkelen met persoonlijk ontwikkelbudget

Ken aan een ieder persoonlijk ontwikkelbudget toe bij geboorte.

Goed idee. Vraag: uit welke middelen en wiens budget (SZW of OCR?) gaat dit betaald worden?

Maandelijkse bijdrage van de werkgever aan het persoonlijk ontwikkelbudget van de werknemer uit loonruimte. Bijdrage van de werkgever aan het persoonlijk ontwikkelbudget aan de werknemer bij einde dienstverband op initiatief werkgever (transitievergoeding).

Hoeveel moet de MKB ondernemer die zelf fiscaal weinig voordelen heeft hier nog aan bijdragen?

Vorm de transitievergoeding om tot een vergoeding die leidt tot extra persoonlijk ontwikkelbudget.

Bovenop het toegekende ontwikkelbudget dus nog. Ik ben heel benieuwd hoe de gemiddelde Nederlander dit vindt. De mens is van nature niet heel erg voor al te veel verandering en ontwikkeling. Maar misschien heb ik ook hier een wat pessimistische, cynische blik.

Ondersteun een leercultuur met loopbaanwinkel.

Mooi idee, maar ik ben benieuwd wie dit gaan uitvoeren. En hoe. De cultuur bij de overheid lijkt de laatste jaren (Belastingdienst, UWV) met name één van wantrouwen richting de burger te zijn, als ware de burger de vijand. Ik ben benieuwd hoe men dan de geschikte mensen gaat vinden die de uitkeringsgerechtigden/werklozen gaan helpen bij ontwikkeling en verkrijgen ander werk. Ontstaan hier weer nieuwe subsidieparadijsjes? Gaan er weer een beperkt aantal mensen financieel enorm binnenlopen met gesubsidieerde “ontwikkel/opleidingsbureautjes”? Of bouwen we een deel van het UWV om tot loopbaanwinkel?

Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden :

Voer een basisverzekering in op bestaansminimumniveau voor alle werkenden.

Goed plan mits wel een ‘opt out’ voor zzp’ers die al lang, vanwege jarenlang falend overheidsbeleid, zelf wat geregeld hebt. Als zzp’ers zelf al in bijvoorbeeld een broodfonds zitten of hun huis hebben afgelost en kapitaal heb gespaard, dan kan je ze nu niet verplichten alsnog mee te betalen aan een product waar je als overheid uitermate laat mee komt en waar die betreffende zzp’er niets aan zal hebben.

Waarom wordt er ook niet eens nagedacht over een basisinkomen? En kunnen de voor- en nadelen van een basisinkomen niet eens goed doorgerekend worden?

Uitvoering basisverzekering ligt in publieke hand.

Goed plan mits een ‘opt out’.

Wachttijd wordt gesteld op een jaar (werknemers hebben in dat jaar recht op loondoorbetaling).

Lijkt mij voor nu redelijk maar hangt van prijs/kosten af en andere factoren, kortom: dit behoeft nadere uitwerking.

Verplichte aanvullende verzekering voor werknemers op basis van ZW en WIA. Zelfstandigen behouden boven de basis keuzevrijheid.

Goed plan mits wel een ‘opt out’, zie hiervoor.

WW voor werknemers die inkomensschokken voorkomt

Maak de WW-uitkering hoog en kort.

Hier ligt een groot risico op armoedeval voor onder meer de oudere werknemer die eenvoudiger ontslagen kan worden en voor wie de ontslagvergoeding zeer uitgekleed is geraakt en die dan straks ook heel snel geen aanspraak meer op WW zal hebben. Deze maatregel kan alleen opgaan voor werkenden die al geprofiteerd hebben van alle overige in te voeren maatregelen zoals het ontwikkelbudget/werkhub/loopbaanwinkel. Deze maatregel zou dan aan het eind van de rit pas ingevoerd moeten worden, gefaseerd dus, als aangetoond is dat de loopbaanwinkels en werkhubs en ontwikkelbudgetten ook hun positieve effecten hebben getoond. Nooit eerder en nooit ten koste van werkenden die al rechten hebben opgebouwd.

Verplichting tot om/bijscholing via loopbaanwinkel betaald uit het persoonlijk ontwikkelbudget.

Vraag me af of je dit kan verplichten als overheid. Ik mis hier de keuzevrijheid van een werkende om te bepalen welke ontwikkeling hij/zij wil doormaken. Wordt dit nu niet heel erg een keurslijf waarin de overheid gaat bepalen welk werk jij moet gaan doen? Brr.

Tegenover het recht op een uitkering staat de plicht om vanaf dag één actief te werken aan het versterken/verbeteren van de positie op de arbeidsmarkt.

Mooie gedachte maar al herhaaldelijk jammerlijk mislukt in de praktijk. De suggestie dat mensen die niet deelnemen aan werkhubs en niet meewerken aan het verkrijgen van werk gekort worden op de bijstandsuitkering, roept bij mij de vraag op: gaat dit niet leiden tot extra criminaliteit? Er zal altijd – helaas – een groep mensen blijven bestaan die niet wil werken. Hen geen of weinig uitkering verstrekken kan de samenleving onderaan de streep uiteindelijk meer gaan kosten.

Uitkeringsgerechtigden doen dat in een gestructureerde, professionele en activerende setting (bijvoorbeeld een “loopbaan of doorgroei huis”).

Ik ben benieuwd naar de uitvoering, begeleiding en controle hierop. En hoeveel mankracht gaat dit kosten vanuit de overheid? Daarom: denk eens na over basisinkomen. Ik ben daar ook zeker nog niet over uit, maar het is wel de moeite van het onderzoeken waard, lijkt mij.

Investeer in volwaardige participatie aan de basis van de arbeidsmarkt:

Creëer aanvullende werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Wie moet dit gaan doen? Zoals gesteld: ik heb een visioen dat de loopbaanbegeleidingsbureaus als paddenstoelen uit de grond schieten ten gevolge van een mogelijk subsidieparadijsje dat hier gecreëerd wordt.

Kom tot een eenduidige regeling die werkgevers ontzorgt en compenseert voor productieverlies en begeleidingskosten.

Deze aanbeveling komt mij te vaag voor.

Investeer aanzienlijk meer in maatwerk en begeleiding van mensen die langdurig met een uitkering aan de kant staan.

Goed idee, maar heeft dit altijd zin? Stellen de begeleiders dan ook de vraag aan die mensen: wat willen jullie/hebben jullie nodig? Oja, en houd eens op met rapporten schrijven.

Koppel de regelingen voor inkomensondersteuning los van de persoonlijke begeleiding die nodig is om tot volwaardige participatie te komen.

Eens.

Stimuleer bijverdienen naast de uitkering en schep helderheid in het woud van toeslagen.

Zeer goed idee. En straf bijstandsgerechtigden niet langer als zij een kleinigheid van een familielid bijvoorbeeld krijgen.

Werk toe naar één regeling voor inkomensondersteuning aan de basis van de arbeidsmarkt.

Eens.