Op 6 november jl. heeft ook de Eerste Kamer ingestemd met de nieuwe Wet Invoering Extra Geboorteverlof (hierna: WIEG). De wetgever wil met deze wet streven naar een meer evenwichtige balans in de verdeling van arbeid en zorgtaken tussen partners in het huishouden. Hiermee wordt beoogd bij te dragen aan de ontwikkeling van de band tussen het kind en de partner van de moeder alsook om de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt te verbeteren. In het kort de veranderingen die de WIEG voor werkgevers en werknemers als gevolg zullen hebben.
Geboorteverlof
Huidige wet- en regelgeving: partners krijgen na de geboorte van een baby twee dagen kraamverlof, betaald door de werkgever.
Onder WIEG: werknemers krijgen per 1 januari 2019 recht op geboorteverlof en dit verlof duurt maximaal eenmaal de wekelijkse arbeidsduur. Een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft dus recht op 32 uur betaald geboorteverlof. Tijdens het geboorteverlof moet de werkgever dus het loon doorbetalen.
Let op: De werknemer moet het geboorteverlof binnen vier weken vanaf de eerste dag na de bevalling opnemen en kan dit verlof ook binnen deze vier weken spreiden. Daarbij komt dat het geboorteverlof onvoorwaardelijk is, hetgeen betekent dat de werknemer bepalend is en hij/zij dit verlof in zijn geheel naar eigen wens kan invullen;. Het is dan dus aan de werkgever om eventuele maatregelen te treffen in verband met de voortgang van de bedrijfsvoering.
Aanvullend geboorteverlof
Huidige wet- en regelgeving: Na het kraamverlof kan de partner ook 3 dagen ouderschapsverlof opnemen. Het ouderschapsverlof is onbetaald, behalve als daarover andere afspraken zijn in de cao. Uw werkgever mag u deze 3 dagen ouderschapsverlof niet weigeren.
Onder WIEG: Na het geboorteverlof kan de werknemer vijfmaal de wekelijkse arbeidsduur opnemen als verlof, binnen zes maanden na de geboorte van het kind. Het aanvullend geboorteverlof is onbetaald, maar de werknemer heeft gedurende dit verlof wel recht op een uitkering van het UWV ter hoogte van 70% van het (maximum) dagloon. De werknemer moet eerst het geboorteverlof opmaken, voordat hij aanvullend geboorteverlof kan opnemen.
Dit aanvullend geboorte verlof gaat in op 1 juli 2020. Deze latere datum heeft te maken met de vereiste aanpassing van de automatiseringssystemen van het UWV.Ook voor het aanvullend verlof geldt: de werknemer kan het patroon van opname zelf bepalen; werkgever mag deze door werknemer gewenste spreiding slechts weigeren in geval van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang, bijvoorbeeld indien een werknemer onmisbaar is in het bedrijf van de werkgever. In overleg met de werknemer kan dan het verlof anders ingeroosterd worden. Dit geldt overigens al voor het huidige ouderschapsverlof. Let op: een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang wordt door een rechter niet snel aangenomen en een roostertechnisch probleem is in elk geval onvoldoende.
Adoptie- en pleegzorgverlof
Daarnaast wordt ook het adoptie- en pleegzorgverlof uitgebreid van vier weken zonder behoud van loon naar zes weken. De verlenging van de adoptie- en pleegzorgverlof treedt in werking op 1 januari 2019 en geldt ten aanzien van kinderen van wie de feitelijke opneming in het gezin op of na 1 januari 2019 plaatsvindt.
Einde arbeidsovereenkomst
Stel dat bij het einde van de arbeidsovereenkomst het (aanvullend) geboorteverlof nog niet volledig door werknemer is genoten. In dat geval blijft het (resterende) verlof en het eventuele recht op uitkering (vanwege aanvullend geboorteverlof) van kracht tot het einde van de termijnen waarbinnen die verlofdagen opgenomen moeten worden (zie hiervoor). Vindt de werknemer binnen deze termijn een nieuwe baan, dan kan hij/zij (het resterende deel van) het verlof alsnog opnemen bij de nieuwe werkgever en een uitkering voor aanvullend geboorte verlof aanvragen bij UWV. De werknemer kan per einde dienstverband aan zijn/haar voormalig werkgever een opgave vragen van het nog resterende (aanvullende) geboorteverlof.
Samenvattend: Na invoering van de WIEG krijgen partners de volgende verlofrechten in relatie tot de geboorte van een kind:
- calamiteitenverlof met loondoorbetaling op de dag(en) van de bevalling;
- eenmaal de wekelijkse arbeidsduur geboorteverlof met loondoorbetaling, op te nemen binnen vier weken na de geboorte;
- vijfmaal de wekelijkse arbeidsduur aanvullend geboorteverlof met uitkering per week ter hoogte van 70 procent van het (maximum) dagloon, op te nemen binnen zes maanden na de geboorte;
- 26 maal de wekelijkse arbeidsduur ouderschapsverlof tot de achtste verjaardag van het kind;
- het onvoorwaardelijk recht op drie dagen onbetaald ouderschapsverlof, op te nemen in de eerste vier weken na de thuiskomst van het kind, vervalt.