Regels vanaf 1 januari 2018
Tot en met 2017 golden er géén regels voor het minimaal betalen van loon bij overwerk. Vanaf 1 januari 2018 moet de werkgever echter op grond van de Wet Minimumloon:
- minstens het minimumloon betalen voor over-/meerwerk
- en daarnaast moet de werkgever vakantietoeslag (8%) berekenen over de uitbetaalde over-/meerwerkuren.
Vorenstaande geldt ook voor de vóór 1 januari 2018 reeds extra gewerkte uren, tenzij de werkgever deze al in 2017 heeft uitbetaald of in tijd gecompenseerd.
Deze wijzigingen gelden daarenboven ook als de werknemer in deeltijd werkt en bovenop zijn/haar arbeidsomvang extra uren maakt. De werkgever moet werknemers derhalve betalen voor alle uren die zij werken. Als zij extra uren werken (het zogeheten meer- of overwerk) moet de werkgever de werknemers zo betalen dat zij gemiddeld dus ten minste het minimumloon verdienen voor die gewerkte uren. Voor werknemers jonger dan 22 jaar geldt het minimumjeugdloon.
Compensatie in vrije tijd
Regelmatig wordt overwerk gecompenseerd door een tijd-voor-tijdregeling. Vanaf 1 januari 2019 is dat alleen nog maar mogelijk als daarover in een Cao afspraken zijn gemaakt. Extra uren kunnen dan alleen nog maar worden gecompenseerd in betaalde vrije tijd als dit in een van toepassing zijnde Cao staat én deze compensatie schriftelijk is afgesproken met de werknemer. Om voldoende tijd te bieden aan de sociale partners om deze mogelijkheid in Cao’s op te nemen, is tot en met 31 december 2018 alleen schriftelijke overeenstemming met de werknemer voldoende. Voor uitzendkrachten kan de compensatie voor tijd geregeld worden in de Cao van de inlener. Bij een nulurencontract is compensatie in vrije tijd echter helemaal niet meer mogelijk.
Let wel: de extra uren moeten dan wel uiterlijk vóór 1 juli van het daaropvolgende kalenderjaar waarin het overwerk is verricht, in betaalde vrije tijd (tijd-voor-tijd) zijn gecompenseerd. Is dat niet het geval, dan moet de werkgever als nog het minimumloon hierover aan werknemer uit betalen!
Nota bene! De overheid stelt dat de stringentere regels voor compensatie met vrije tijd niet van toepassing zijn als voor het totaal aantal gewerkte uren, inclusief het over-/meerwerk, ten minste al het minimumloon is betaald. Dit leidt dan tot de vraag of de overheid hier zegt dat als maar tenminste het minimum (full time) loon is betaald, deze regels niet opgaan? JENS advocaten neemt vooralsnog maar aan dat de overheid heeft willen zeggen: als over alle, dus het totaal aan gewerkte uren (= vaste arbeidsomvang + meeruren) minimaal per elk gewerkt uur het minimumuurloon is betaald, dan gaan deze compensatieregels niet op. JENS advocaten heeft deze vraag inmiddels aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voorgelegd en stelt u in kennis zodra een antwoord is ontvangen.
Wat betreft de compensatie van extra uren in betaalde vrije tijd moet de werkgever bijhouden wanneer de extra uren zijn opgebouwd en wanneer deze zijn gecompenseerd in betaalde vrije tijd. De manier waarop de werkgever dat doet, wordt door de wetgever niet voorgeschreven. Ter voorkoming van discussie raadt JENS advocaten werkgevers altijd aan een accurate overwerkadministratie en tijd-voor-tijd registratie te voeren waarbij het verstandig is de werknemers hier periodiek (bijvoorbeeld per half of heel jaar) voor akkoord voor te laten tekenen.
Niet gecompenseerde uren uitbetalen
In het geval het dienstverband eindigt moet de werkgever de meer-/overwerkuren die nog niet zijn gecompenseerd, alsnog uitbetalen.
Wanneer werkt een werknemer volgens de wetgever extra?
Volgens de wetgever werkt een werknemer extra als hij meer uren werkt dan in zijn contract staat of meer uren maakt dan de volledige werkweek in de betreffende branche of organisatie. Op haar site stelt de overheid:
“Als in uw branche of in het contract met de werknemer de volledige werkweek 40 uur telt en de werknemer 5 uur extra werkt, moet uw werknemer ten minste gemiddeld 45 keer het minimumloon per uur betaald krijgen over die week. In dit geval 45 keer € 9,11. Als de volledige werkweek 36 of 38 uur telt, dan neemt u het bijbehorende bedrag uit onderstaande tabel. Voor werknemers jonger dan 22 jaar geldt het minimumjeugdloon.
Minimumloon per 1 januari 2018 per uur vanaf 22 jaar (exclusief vakantietoeslag):
36 uur € 10,12
38 uur € 9,59
40 uur € 9,11”
Zie deze factsheet van het Ministerie van SZW: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2017/05/29/factsheet-meerwerk”>
Ook deze tekst van de overheid is helaas niet eenduidig. Want als het loon over 40 uur werken al (veel) meer bedraagt dan 45 x minimumuurloon vermeerderd met vakantietoeslag, kan de werkgever dan stellen: ik hoef geen overwerkvergoeding of vakantietoeslag meer te betalen over die 5 overwerkuren want een overwerkvergoeding is dan al verdisconteerd in (hogere) loon?
En aanvullend: wat als de werkgever de overwerkuren al tegen bijvoorbeeld 125% van het uurloon uitbetaalt. Moet dan over die 125% aan overwerkbetaling voortaan ook nog eens 8% vakantietoeslag worden betaald? Of mag/kan werkgever stellen: de 8% vakantietoeslag wordt geacht verdisconteerd te zijn in de overwerkbetaling van 125%?
JENS advocaten heeft ook deze vragen inmiddels aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voorgelegd en stelt u in kennis zodra de antwoorden zijn ontvangen. U hoort dus – hopelijk – nog van ons!